Hasta Yakınlığı
BAKIM VERENLERİN İHTİYAÇLARI
Parkinson hastalarının yakınları ve bakıcıları, kendi sağlıkları, refahları ve yaşam kaliteleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilecek fiziksel, tıbbi, finansal ve duygusal zorluklarla karşı karşıyadır. Buna rağmen, bakımın bireysel ve toplumsal maliyet sonuçları, ülke çapında sağlık hizmetleri sistemleri ve karar vericiler tarafından sıklıkla göz ardı edilmektedir.
Parkinson Hasta ve Yakınları Derneği; hasta yakınları ve bakıcılarının bilgilenmesi, bilinçlenmesi ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi için de çalışıyor.
Hasta yakınları olarak kendi sağlığınıza ve iyiliğinize dikkat etmeniz çok önemlidir. Size verilebilecek destek, bakım talepleriyle nasıl başa çıkılacağı ve değişen sorumluluklarınızı yönetme hakkında bilgi almak olacaktır.
Bakım veren kişi desteğe ihtiyacı olan bir aile üyesine veya arkadaşına düzenli, sürekli olarak bakmakta olan kişidir. Bakım veren kişi her yaştan herhangi biri olabilir ve genellikle gönülden yapandır.
Birçok bakım veren kişi, kendileri için mevcut olabilecek yardımlara ve desteğe erişemez. Hakkınız olan yardımlar ve destek hakkında bilgi edinmek, bu ek sorumlulukları yönetmenize ve yaşam kalitesini korumanıza yardımcı olacaktır.
Parkinson hastası bir kişiye bakmak, sizi strese ve hastalığa daha yatkın hale getirebilir çok fazla zaman ve enerjinizi tüketebilir. Potansiyel stres etkenlerini ve bunları nasıl yöneteceğinizi anlamakla birlikte olumlu bir bakış açısı sürdürmek, rolünüzle nasıl başa çıkacağınız konusunda büyük bir fark yaratabilir, sizin ve ilgilendiğiniz kişinin yaşam kalitesini etkileyebilir.
Parkinson ile hayata uyum sağlama
Parkinson teşhisi aldığınızdan itibaren, siz ve baktığınız kişi muhtemelen üzüntü, gelecek korkusu veya öfke gibi bir dizi duygu yaşayacaktır. Her birinizin duygularınızı veya endişelerinizi ifade edebilmesi için birbirinizle iyi iletişim kurmak, hem bunları aşmanıza hem de Parkinson ilerledikçe zaman içindeki değişikliklere uyum sağlamanıza yardımcı olacaktır.
Başlangıçta çok fazla fiziksel destek sağlamanız gerekmeyebilir. Parkinson hastalarının çoğu yıllarca bağımsız hayatlarına devam edebilir. Bakım verdiğiniz kişiye nasıl bakmanız gerektiği, durumunun nasıl etkilediğine, yaptıkları faaliyetlere ve onlara yardımcı olmak için hangi kaynakların mevcut olduğuna bağlı olacaktır.
Yapabileceğiniz en önemli şeylerden biri kendinizi ve değer verdiğiniz kişiyi Parkinson konusunda bilgilendirmektir.
Bu öngörülemeyen bir durumdur ancak semptomların, tedavi seçeneklerinin, mevcut kaynakların ve muhtemel ilerlemenin farkında olmak, ortaya çıktıklarında fiziksel ve duygusal zorlukları önceden tahmin edebileceğiniz ve bunlara daha iyi hazırlanabileceğiniz anlamına gelecektir. Zamanı geldiğinde ihtiyacınız olan yardımı nasıl alacağınızı böylece öngörebilirsiniz.
Olumlu bir tutum sergilemek ve düşüncelerinizi olumlu yönde değiştirmek şüphesiz ikinizin de başa çıkmasına yardımcı olacaktır. Mümkün olduğunca fazla bağımsızlığı teşvik edin ve kişiye gerektiğinde işleri yapması için fazladan zaman tanıyın. Belirtilerin günden güne ve hatta saatten saate dalgalanma eğiliminde olduğunu da unutmayın, bu nedenle ne kadar destek vermeniz gerektiği konusunda esnek olun.
Soru sormak, yardım almak için kendinizi daha iyi hissetmeniz için derneğimizle ve doktorunuzla iyi bir ilişki kurmanız önemlidir. Parkinson ilaçları zaman zaman karmaşık gelebilir, ancak doğru ilaçları doğru zamanlarda almak, Parkinson’u iyi yönetmek için önemlidir. Doktorunuzdan ilaçları en iyi şekilde nasıl kullanacağınızı ve ne gibi yan etkileri olabileceğini anlamanıza yardımcı olmalarını isteyin. Bir ilaç günlüğü tutmak, size ve doktorunuzun semptomların ne kadar iyi yönetildiğini ve yapılması gereken ayarlamaları anlamanıza yardımcı olacaktır.
Zamanınızı yönetmek
Çoğu zaman bakım verenler, çok kısa sürede yapacak çok şey olduğu ve kendilerine ayıracak zamanları olmadığı hissini yaşarlar.
Bu birçoğumuz için sorun olabilir, bazen bu sorun daha da şiddetli olabilir ama kendinize gücünüzü toparlamak için zaman ayırmanız kendinizi suçlu hissettirmemelidir.
Gün boyunca tam olarak ne yaptığınıza bakmak, zamanın ve görevlerin nasıl iyi planlayacağınızı ve kendinize nasıl vakit ayırabileceğinizi belirlemenize yardımcı olabilir. Bunu yapmanın iyi bir yolu, kendinize bir liste yapıp daha sonra bu listeyi gözden geçirebilir, başka bir aile üyesinin yardımcı olabileceği görevleri belirleyebilirsiniz.
İlişkiler
“Birlikte geçirdiğiniz zamanı en iyi şekilde değerlendirin ve aynı zamanda eski hatıralara değer verirken yeni anılar oluşturma fırsatını değerlendirin.” *
Pek çok bakım veren arkadaşlarıyla dışarı çıkma veya daha önce keyif aldıkları eğlencelerin peşinden gitme fırsatlarını kaçırdıkları için sosyal olarak kendilerini yalnız hissettiklerini söylüyor. Arkadaşlarınız ve ailenizle sosyal teması mümkün olduğunca sürdürmek önemlidir, çünkü bunlar başa çıkmanıza yardımcı olmada paha biçilmez olacaktır. Onları görmek ya da düzenli olarak telefonda konuşmak, rahatlama duygunuzu geliştirecek ve bir süreliğine bakım yapmayı unutmanıza yardımcı olacaktır. Vaktiniz sınırlıysa, çevrimiçi toplulukları veya dernek sosyal medya gruplarını kullanarak benzer bir durumda başkalarıyla konuşmak size yardımcı olabilir. Baktığınız kişinin kendi sağlık ekibi olması gibi, kendi destek ekibinizi güçlendirmeniz veya oluşturmanız gerekecektir.
BAKIM VERENİN KENDİNE DİKKAT ETMESİ GEREKEN KONULAR
Parkinson ailelerinin yakınlarıyla ilgilenirken tükenmişliği önlemek çok önemlidir. Artık etkili bir şekilde bakamayacak kadar yorulmak veya duygusal olarak baş edememek ve bunları yaşamak Parkinson ile ilgilenirken ve yaşarken yaygın bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum mantıklı davranarak ve kendi sağlığınıza dikkat ederek önlenebilir.
İnsanlar genellikle hasta yakının durumunu, ruh sağlığını düşünmezler. Bu sizin için sinir bozucu olabilir, ancak sevdiklerinize düzgün bir şekilde bakabilmeniz için kendi sağlığınıza bakmayı bir öncelik haline getirmeniz önemlidir.
‘’ SEVDİKLERİNİZE DOĞRU BAKABİLMENİZ İÇİN ÖNCELİKLE KENDİ SAĞLIĞINIZA DİKKAT ETMENİZ GEREKİR’’
1-Yaşadıklarınızla ilgili kendinize notlar tutabilirsiniz.
2-Kendi sağlığınızla ilgili doktor randevularınızı ertelemeyin.
3-Doktora gideceğinizde bir desteğe ihtiyacınız olduğunda bir arkadaşınızdan veya aile üyelerinden yardım isteyebilirsiniz.
4-Sağlık kontrollerinizi lütfen unutmayın.
5-Beslenmenize ve sağlıkla ilgili diyetinize dikkat edin.
6-Egsersiz ve yürüyüşlere siz de önem verin
Etkili, sürdürülebilir egzersiz için en iyi ipuçları!
Haftada beş gün, günde 30 dakika, kalp ve solunum hızlarını artıracak kadar hızlı egzersiz yapmamız önerilir. Bunu zor buluyorsanız, seansları günde üç ila dört kez 10 dakikalık aralıklara ayırmayı deneyin.
Herhangi bir egzersiz seansının süresini yavaş yavaş artırın – egzersiz yapmaya alışkın değilseniz çok fazla hızlı yapmayın.
Önce ısınmayı unutmayın.
Egzersiz programınızı planlayın, kendinize bazı gerçekçi hedefler verin ve nazikçe başlayın. Egzersiz programınızın günlük rutininize uygun olduğundan emin olun.
O zaman hedeflerinize ulaşma olasılığınız çok daha yüksek olduğundan, olumlu bir tavır takının!
Herhangi bir şey incitirse veya rahatsızlık hissederseniz daima durun.
Vücudunuzu dinleyin ve ne zaman durmanız gerektiğini anlamayı öğrenin.
Bir egzersiz ‘arkadaşı’ arkadaşlık ve motivasyon sağlayabilir.
Ev işleri gibi günlük aktiviteleri daha enerjik hale getirin. Bahçeyle uğraşmak veya yürümek bile kalp atış hızınızı ve nefesinizi artırabilir, bu da zindeliğe yardımcı olur!
Mümkünse asansör yerine merdivenleri kullanın veya otobüsten bir durak erken inin. Televizyon izleyerek bacak egzersizleri bile yapabilirsiniz!
Tek bir pozisyonda kalırsanız, işte çok zaman geçirirseniz, vücudu esnetmek bir kası uzatmaya ve esnek kalmasına yardımcı olur. Germe hareketini tutmaya çalışın – belki ayak parmaklarınızı yukarı çekerek veya ellerinizi boynunuzun arkasında tutarak ve dirseklerinizi geriye doğru tutarak uzadıkça kası nazikçe çekmeyi hissedin.
Duruş önemlidir, bu nedenle, karın kaslarınızı kullanarak ve karın ve pelvik taban kaslarınızı çekerek dik durmaya veya dik oturmaya çalışın.
Yapabileceğiniz hareketler için bir fizyoterapiste danışmak en iyisidir.
Yüzmek, yürümek ve bahçeyle uğraşmak gibi zihninizin dolaşmasına izin veren egzersizi deneyin.
Egzersizden sonra zihninizin ve vücudunuzun rahatlaması için zaman tanıyın.
Kolayca pes etmeyin! Faydaların hissedilmesi zaman alabilir, bu yüzden sabırlı olun.
Egzersizi bir alışkanlık haline getirin. Hafta sonları uzun bir seanstan daha kısa süreler için haftada iki veya üç kez egzersiz yapmak daha iyidir.
Bilişsel zorluklarla başa çıkmak
Pek çok bakıcı, baktıkları kişideki bilişsel değişikliklerle baş etmekte zorlanır. Parkinson, net düşünmeyi, doğru odaklanmayı ve çoklu görev yapmayı zorlaştırabilir. Bilişsel zorluklar ilaçlardan veya enfeksiyon, B12 vitamini eksikliği veya tiroit dengesizlikleri gibi altta yatan tıbbi durumlardan etkilenebilir. Parkinson ayrıca uykuyu da etkileyebilir ve bu da bilişsel işlevselliği ve zihinsel sağlığı etkileyebilir.
İlgilendiğiniz kişi bilişsel gerilemesinin farkında değilse veya inkar ediyorsa ne yapmanız gerektiğini bilmek zor olabilir. Bununla nasıl başa çıkacağınız kendi koşullarınıza bağlı olacaktır, ancak bilişsel sorunları doktorunuzla tartışmanız önemlidir, böylece nedeni bulmaya ve uygun şekilde tedavi etmeye çalışabilirler. Bulmacalar, Sudoku ve diğer bulmacalar gibi zihinsel egzersizler de dahil olmak üzere egzersiz yapmak zihinsel çevikliğe yardımcı olabilir.
Tamamlayıcı tedaviler
Aromaterapi canlanmaya ve rahatlamaya yardımcı olabilir. Özenle seçilmiş uçucu yağların kullanıldığı bir masaj, çok iyileştirici olabilir ve kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayabilir.
Şifa pek çok formda pozitif bir enerji ve iyimserlik duygusu getirebilir.
Refleksoloji kan dolaşımını iyileştirebilir ve zararlı toksinlerin atılmasını hızlandırabilir. Ayrıca rahatlamanıza ve stresi azaltmanıza yardımcı olabilir.
Tai Chi, duruş ve zihinsel işlevi geliştirirken gevşemeye yardımcı olabilir.
Plates, ilgilendiğiniz kişiyi kaldırmanız ve hareket ettirmeniz gerektiğinde önemli olan çekirdek kasları (karın ve sırt kasları) güçlendirir.
Yoganın vücuda ve zihne enerji vermeye, konsantrasyonu artırmaya ve stresi azaltmaya yardımcı olduğu düşünülmektedir.
BAKIM VEREN KİŞİLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
Parkinson hastası bir kişinin bakımı ile ilgilenirken kaldırma ve döndürme işlemlerinde sırtınıza, belinize, boynunuza ve omuzlarınıza fazladan baskı uygulamanızı gerektirebilir. Sırt ağrısı, ani bir hareketin veya bir hareketi gerçekleştirirken yanlış duruştan kaynaklanan zorlanmanın sonucu olabilir. Ağrı giderici tabletler, aksi belirtilmedikçe genellikle alınabilir, ancak ağrı birkaç gün içinde geçmezse, ciddi bir hasarın olmadığından emin olmak için doktorunuza danışmalısınız.
Kendinize zarar vermenizi önlemek için güvenli kaldırma ve taşıma teknikleri kullanmak önemlidir.
-Ağır bir şey kaldırma, nesneleri yüksek raflardan alma ve ağır nesneleri taşıma gibi hasara neden olacak veya mevcut sırt ağrısını daha da kötüleştirecek faaliyetlerden kaçının.
-Kaldırmadan önce düşünün – pek çok sırt yaralanması yanlış kaldırmadan kaynaklanır.
-Düzenli egzersiz, sizi hareketli tutmanıza ve sırtınızı destekleyen çekirdek kaslarınızı oluşturmanıza yardımcı olabilir. Hareketsizlik sertliği ve ağrıyı artırabilir.
-İlgilendiğiniz kişiyi olabildiğince hareketli olmaya teşvik edin. Bir fizyoterapistten daha fazlası için tavsiye alabilirsiniz.
-Kilonuza dikkat edin – fazla kilolu olmak bel ağrısı olma olasılığını artırma eğilimindedir.
-İyi bir uyku uyumaya çalışın – Bunun için orta sertlikte ortopedik bir yatak kullanmanızda yarar vardır.
Kazaların önlenmesi
-Ev içindeki kaza olasılıkları daha yüksektir. İleriyi düşünmek ve evinizin güvenliğini sağlamak çok önemlidir, bu nedenle tutunma çubukları, yürüme ve hareket yardımcıları gibi ( walker, baston ) benzeri araçlar kullanın. Neyin uygun olup olmadığına kendiniz karar vermeye çalışmayın. Uzman tavsiyesine göre bu araçları alın.
-Elektrik kablolarını veya halıları takılabilecekleri yerlerde bırakmamak, merdivenlerde iyi aydınlatma sağlamak ve duman dedektörleri kurmak gibi basit önlemler kaza riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Acil durumda neler olacağını düşünmek ve ona göre bir plan yapmak iyi bir fikirdir. Bu, telefon veya ön kapıdaki anahtar irtibat numaralarını veya baktığınız kişinin gerektiğinde yardım çağırabilmesi için kişisel bir alarmı içerebilir. Acil bir durumda verebilecekleri her türlü destek hakkında akraba veya komşularla konuşun.